Οι επιλογές της Catelyn Stark: δικαιολογημένη κριτική ή μεροληψία;

[karmarmi]

Καταλαβαίνω ότι το θέμα "Κάτλυν Τάλλυ - Συμπαθής ή Αντιπαθής;" έχει σχεδόν εξαντληθεί όσον αφορά τις αναλύσεις που προτείνονται για την ερμηνεία του χαρακτήρα και του ρόλου της Catelyn στην ιστορία, και πρέπει να παραδεχτώ πως δεν επιθυμώ να απαντήσω αποσπασματικά στις αναρτήσεις του συγκεκριμένου νήματος, επειδή πραγματικά σέβομαι όλες τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί στο πλαίσιο της συζήτησης, και σίγουρα θα προτιμούσα να μην αποτελέσουν οι παρατηρήσεις που καταθέτω αντικείμενο ενδεχόμενης αντιπαράθεσης. Πιστεύω μόνο ότι το παρόν νήμα προσφέρει ταυτόχρονα μια καλή ευκαιρία για αξιολόγηση των επιχειρημάτων που συχνά προβάλλουν οι αναγνώστες των βιβλίων όταν αποφασίζουν να τηρήσουν επικριτική στάση απέναντι στην Catelyn.

Αρχικά δηλώνω υποστηρίκτρια της Catelyn σε πολλά ζητήματα, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τη λειτουργία που αναπτύσσει ο χαρακτήρας της στο πλαίσιο της αφήγησης. Φαντάζομαι ότι κάποιος λόγος υπάρχει που ο Martin αποφάσισε να μη διαθέσει κανένα κεφάλαιο από την οπτική γωνία ενός βασιλιά, τουλάχιστον στα τρία πρώτα βιβλία, αλλά το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση προτάσσει το ρόλο της μητέρας, η οποία στα περισσότερα βιβλία φαντασίας καθίσταται απλώς αφηγηματική τεχνική ή "ξεθωριάζει" κάπου στο background, την ίδια στιγμή που θέτει το μονάρχη Robb σε δεύτερο πλάνο, είναι από μόνο του πολύ σημαντικό. Και γενικά νομίζω ότι, ανεξάρτητα από το πόσο τη συμπαθεί ή την αντιπαθεί κάποιος, μπορεί ωστόσο να το εκτιμήσει αυτό και να προσεγγίσει το θέμα όσο πιο αντικειμενικά γίνεται.

Θα ήθελα λοιπόν να παρουσιάσω μερικά από τα σχετικά επιχειρήματα και να αναπτύξω τους λόγους για τους οποίους προσωπικά πιστεύω ότι είναι εσφαλμένα.

Σε πρώτη φάση θα ήθελα να αναφερθώ στο γνωστό επιχείρημα, ότι η Catelyn ευθύνεται για τον Πόλεμο των Πέντε Βασιλέων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν κάποιοι που ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος ξέσπασε επειδή εκείνη απήγαγε τον Tyrion, τον μετέφερε μέχρι το Eyrie και τον έθεσε ενώπιον της θείας δίκης μέσω της μονομαχίας που ακολούθησε εκεί. Στην ουσία αγνοούν δηλαδή κάποια από τα βασικά σημεία της ιστορίας, τη σχέση της Cersei με το Jaime, η οποία αποτέλεσε την πραγματική αιτία, όπως επίσης και την ανάμειξη του Littlefinger, ο οποίος υποκινούμενος από τα δικά του πάθη και τις προσωπικές του φιλοδοξίες πυροδότησε μια κατάσταση που ήταν ήδη έκρυθμη. Ας μην ξεχνάμε ότι, ακόμη κι όταν συλλαμβάνεται η Cersei, καθίσταται σαφές ότι πιο βαριά κατηγορία δε συνιστά η δολοφονία του βασιλιά, αλλά η μοιχεία, καθώς έτσι τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η δυναστεία. Όσο για το Littlefinger, εκείνος ως άλλος Heathcliff/Gatsby, έπεισε τη Lysa να στείλει γράμμα το οποίο καθιστούσε υπεύθυνη για το θάνατο του συζύγου της τη Cersei, είπε ψέμματα στην Cat για τον πραγματικό κύριο του μαχαιριού που χρησιμοποιήθηκε στην απόπειρα δολοφονίας του Bran όσο εκείνος βρισκόταν σε κώμα, και τελικά έπεισε το Joffrey να εκτελέσει το Ned επειδή στόχος του ήταν η αποσταθεροποίηση του βασιλείου, παρά τις διαμαρτύριες της ίδιας της Cersei η οποία ήταν - εκείνη την περίοδο - αρκετά νηφάλια ώστε να κατανοήσει τις συνέπειες που μπορεί να έχει η δημιουργία εμπόλεμου κλίματος με την οικογένεια που διοικεί τη μισή Westeros.

Αντίθετα, η απαγωγή του Tyrion, αν και σίγουρα όχι νόμιμη με βάση τη δική μας αντίληψη περί δικαίου, δεν παραβίαζε κάποιο νόμο της Westeros, γιατί φυσικά μιλάμε για μια φεουδαρχικής μορφής κοινωνία, στην οποία οι τιθέμενοι κανόνες ρυθμίζουν απλώς θέματα διαδοχής και είχαν κατά βάση θρησκευτικό υπόβαθρο, ενώ οι ποινικής φύσεως ρυθμίσεις απέβλεπαν στη διατήρηση της ευταξίας μέσα σε μια αυστηρά δομημένη κοινωνία. Κάτι αντίστοιχο υποστηρίζει και ο ίδιος ο Martin: http://www.westeros.org/Citadel/SSM/Entr...nd_the_Law.

3. Do members of one Great House have a legal right to arrest and judge members of the other? I.e. was Catelyn’s abduction of Tyrion, given all the incriminating evidence, legal?

It was a bit dicey. A lord administers justice in his own lands. Catelyn would have had a much stronger claim if she had taken Tyrion in the north. Even in our own world, there are always dangers in taking on the rich and powerful, regardless of the legality of your auction or how much evidence you have… and the high lords of Westeros are a deal more prickly about their honor.

Έμφαση στο "Catelyn would have had a much stronger claim if she had taken Tyrion in the north." Το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για αυτοδικία, αλλά για επιλογή της κατάλληλης δωσιδικίας, γιατί εξουσία εδώ είναι η μορφή της νόμιμης βίας που ασκεί ο άρχοντας στην περιφέρεια διοίκησης του. Είναι ζήτημα τιμής της οικογένειας που θίγεται από την ενέργεια, εδώ οι Lannister, αλλά αυτό επιδέχεται σχολιασμού σχετικά με το τι ήθελε να κάνει τελικά η Cat στην περίπτωση.

Και το κείμενο είναι ξεκάθαρο στο σημείο αυτό, καθώς η Catelyn θέλει να φέρει τον Tyrion στο King's Landing. Και ναι, το Vale δεν έχει καμία σχέση με την πρωτεύουσα. Όμως η Catelyn ενεργεί έχοντας την πεποίθηση, δικαιολογημένη και ορθή, ότι οι Lannister ευθύνονται για την πτώση του Bran. Η Catelyn ήδη υποψιάζεται ότι ο Jaime έριξε το Bran, και ασφαλώς αυτό δεν ήταν και δύσκολο να το καταλάβει, από τη στιγμή μάλιστα που ο Ned με το Robert και τους άντρες τους πήγαν στο κυνήγι, ενώ ο Jaime επέλεξε να μείνει στο Winterfell με την αδελφή του. Το γράμμα της Lysa ενίσχυσε τις υποψίες της, και φυσικά έχουμε και το Ned να εκφράζει αρνητικά αισθήματα για τους Lannister χρόνια ολόκληρα, λόγω της αδράνειας που έιχαν να επιδείξουν στη διάρκεια της επανάστασης και τα δυσανάλογα κέρδη που αποκόμισαν από αυτή. Και επιπλέον υπάρχει και το μαχαίρι με το οποίο απειλείται για δεύτερη φορά η ζωή του Bran μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Νομίζω ότι ούτε τα κίνητρά της ήταν λανθασμένα ούτε και το συμπέρασμα στο οποίο οδηγήθηκε τελικά.

Επομένως, το μαχαίρι αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο και η Catelyn ελπίζει να χρησιμοποιήσει τη θέση του Ned, το Χέρι του Βασιλιά και φίλο του Robert, για να εδραιώσει την αποστολή της. Tη Lysa την χρειάζεται ως μάρτυρα στη διαδικασία που ελπίζει ότι θα ακολουθήσει στην πρωτεύουσα.

“Your proof is in the dagger,” Ser Rodrik said. “A fine blade like that will not have gone unnoticed.”

There was only one place to find the truth of it, Catelyn realized. “Someone must go to King’s Landing.”
____________________

“No,” she told him. “Your place is here. There must always be a Stark in Winterfell.” She looked at Ser Rodrik with his great white whiskers, at Maester Luwin in his grey robes, at young Greyjoy, lean and dark and impetuous. Who to send? Who would be believed? Then she knew. Catelyn struggled to push back the blankets, her bandaged fingers as stiff and unyielding as stone. She climbed out of bed. “I must go myself.”

Πόσο πιο σημαντική είναι η οικογένεια της βασίλισσας, όσο ισχυρή κι αν είναι, όταν ο βασιλιάς βρίσκεται ακόμη στη ζωή, και η όποια ισχύς της τελευταίας είναι συνδεδεμένη τυπικά με τον ίδιο το βασιλιά? Άλλωστε, o Tywin ήταν πάντα άνθρωπος των παρασκηνίων, και δεν έκανε ποτέ την πρώτη κίνηση, ούτε κατά την επανάσταση βέβαια, αλλά ούτε κι εδώ.

Αντίθετα, τι είναι αυτό που κάνει ο Tywin, ο οποίος γνωρίζουμε από τα βιβλία ότι θα έκανε τα πάντα για να απαλλαγεί από τον Tyrion, αρκεί βέβαια να μην είναι αυτός που θα χρειαστεί να λερώσει τα χέρια του, να αντιδράσει στην προσβολή? Πρόκειται για τον άνθρωπο που λέει ότι δε φοβάται την τιμωρία των θεών γιατί το αίμα που χύθηκε στο Red Wedding έπεσε στην κεφαλή του Walder Frey, ενώ είναι απόλυτα ικανοποιημένος με τις κατηγορίες που παρουσιάζει η Cersei στη δίκη του Tyrion, γιατί έτσι απονέμεται δικαιοσύνη για το έγκλημα του γιού του χωρίς εκείνος να έχει σχεδιάσει τίποτα. Οπότε ο Tywin, έχοντας πλήρη γνώση της αντίθετης φιλοσοφίας που έχει ο Ned στα θέματα αυτά, περιμένει πότε ο τελευταίος θα κάνει χρήση της αρχής του, ότι ο άνθρωπος που καταδικάζει, εκτελεί. Κι αυτό όχι γιατί ενδιαφέρεται για τον Tyrion, αλλά επειδή λειτουργεί με βάση αυτά που λέει κι ο Martin, επιχειρώντας δηλαδή να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειάς του.

O Tywin δεν κάνει κανένα πόλεμο στο σημείο αυτό. Γιατί ξέρει ότι δεν μπορεί, ακριβώς γιατί οι Stark είναι σε καλύτερη θέση στο ζήτημα αυτό. Ελπίζει όμως ότι στήνοντας παγίδα στο Ned, αυτός θα κάνει το μοιραίο λάθος που θα είναι casus belli, οπότε και στέλνει μισθοφόρους με μπροστάρη τον Gregor Clegane να λεηλατήσουν και να βιάσουν στα Riverlands, γεγονός που θα παρασύρει τους τοπικούς άρχοντες στην έναρξη εχθροπραξιών. Και φυσικά η κόρη του Hoster Tully είναι σύζυγος του άρχοντα του Βορρά.

Τέλος, να τονίσω ότι το γεγονός ότι η απόδοση δικαιοσύνης για την άδικη επίθεση στο γιο της - πραγματικά, ο Jaime παραβίασε το δίκαιο της φιλοξενίας - βρισκόταν στο εμπρόσθιο μέρος του μυαλού της δε σημαίνει ότι το σχέδιο της δεν είχε ψήγματα λογικής. Ήδη από τα παραπάνω διακρίνεται το αντίθετο, αλλά και ο ίδιος ο Tyrion λέει στα κεφάλαιά του:

...and yet this seven-times-damned she-wolf Catelyn Stark had outwitted him at every turn.

Η ίδια η Catelyn προνοεί ώστε ο Tyrion να πορευτεί στη διαδρομή οπλισμένος και χωρίς αλυσίδες, προκειμένου να μην κινήσει υποψίες. Άλλωστε, η Cat δεν μπορούσε ούτε και να απέχει από κάθε ενέργεια, όταν συνάντησε τον Tyrion στο πανδοχείο, γιατί είναι γνωστό ότι οι άρχοντες έχουν πάντα μαζί τους συνοδεία απο ακολούθους. Αυτό αναφέρεται σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο από το συγγραφέα, επομένως η παρουσία της Catelyn Stark τόσο νότια είναι red flag. Αυτός είναι και ο λόγος που πείθει τους άντρες που βρίσκονται στο πανδοχείο να συλλάβουν τον Tyrion, ανάμεσα τους δε και το μισθοφόρο Bronn. Συγχρόνως, ο Tyrion είναι μέλος της οικογένειας που η Catelyn θέλει να κρατήσει έξω απ' τα σχέδια της - στο σημείο μάλιστα αυτό, η Catelyn βρίσκεται στο δρόμο της επιστροφής από το King's Landing, με τις υποψίες της για το θέμα του Bran να πέφτουν από τα λεγόμενα του Littlefinger στον Tyrion αντί για το Jaime - και διακρίνεται για την ευφυΐα του.

Και σε κάθε περίπτωση η Cat σκέφτηκε πριν απ' όλους - βλ. Tywin ή Ned - το ενδεχόμενο να ξεσπάσει εχθρική κατάσταση στα Riverlands, και ήθελε να ειδοποιήσει τον πατέρα της γι αυτό.

The crossroads gave her pause. If they turned west from here, it was an easy ride down to Riverrun. Her father had always given her wise counsel when she needed it most, and
she yearned to talk to him, to warn him of the gathering storm. If Winterfell needed to brace for war, how much more so Riverrun, so much closer to King’s Landing, with the power of Casterly Rock looming to the west like a shadow. If only her father had been stronger, she might have chanced it, but Hoster Tully had been bedridden these past two years, and Catelyn was loath to tax him now.

Πραγματικά, η ιδέα της ταραγμένης μητέρας που πανικοβλήθηκε και δε λογάριασε σωστά τα πράγματα, μου θυμίζει αυτά που λέγονται και για τη Brienne στο τέταρτο βιβλίο, ότι είναι βαρετή και δεν κάνει τίποτα, τη στιγμή που σκέφτεται να ψάξει για τη Sansa στο Eyrie και να πάει στο Night's Watch γιατί θυμάται ότι εκεί η Sansa έχει συγγενείς να την προστατεύσουν, και τελικά απρόβλεπτα γεγονότα μεσολαβούν και δεν ακολουθεί αυτό το σχέδιο. Πώς μπορεί, αντίστοιχα, κάποιος να ισχυριστεί ότι η Cat δεν ακολουθεί τη λογική αλλά το συναίσθημα, όταν τόσες πράξεις της δείχνουν το αντίθετο?   

Γιατί έπρεπε όμως η Cat να πιστέψει τη Lysa και το Littlefinger? Οι δυο μυστικοί εραστές δεν έχουν καλό σκοπό, όμως πρόκειται για την αδελφή και τον παιδικό της φίλο. Νομίζω ότι ήδη αναφέρθηκα στους λόγους που είχε η Cat να υποψιαστεί τους Lannister, ακόμη και χωρίς το γράμμα της Lysa. Η Lysa δεν ήταν η αιτία για τις επιλογές της Catelyn, αλλά αντίθετα της δημιούργησε και πολλά προβλήματα, εφόσον έβαλε τον Tyrion στην αρένα στο Eyrie κι έτσι εκείνος πήρε το Bronn με το μέρος του. Μίλαμε για πλήρη αποσύνθεση της πλοκής που είχε συλλάβει η Cat, η οποία την ήθελε την αδελφή της, όπως είπαμε, απλώς για μάρτυρα. Συνεπώς, αν κάποιος δεν ήταν λογικός εδώ, αυτή ήταν η Lysa.

Θα μου πείτε, οι δυο αγαπημένες αδελφές, χωρίς να έχουν μαλώσει ποτέ, είχαν να ειδωθούν χρόνια τώρα. H Cat εκπλήσσεται όταν αντικρύζει την εμφανώς αλλαγμένη και νευρωτική αδελφή της, όμως την πιστεύει αμέσως σε ότι έχει να κάνει με το θέμα του νεκρού συζύγού της. Προσωπικά, νομίζω ότι γι αυτό δε φταίει η Catelyn αλλά ο Martin, καθώς μου φαίνεται απίστευτο το ότι ενώ το Vale είναι τόσο κοντά στο Βορρά, και μάλιστα οι Royce του Βορρά είναι συγγενείς με τους Royce του Vale, δέκα και βάλε χρόνια έχουν μεσολαβήσει από την τελευταία συνάντηση Cat και Lysa. Προφανώς οι ανάγκες της πλοκής επιβάλλουν το δρόμο αυτό.

Όσο για το LF, εκείνος της λέει ξεκάθαρα ψέμματα για το μαχαίρι, ώστε να παραπλανήσει κι αυτήν και τον άντρα της. Πιστεύω επίσης ότι το μαχαίρι άνετα θα γινόταν δεκτό ως αποδεικτικό στοιχείο, μολονότι εκείνος εμπλέκει τον Tyrion στο θέμα αυτό. Όμως είμαι διατεθειμένη να δώσω στην Cat ένα περιθώριο αμφιβολίας εδώ, καθώς ακόμη κι αν έπρεπε να αναρωτηθεί πώς κατάφερε ο νεαρός εκπρόσωπος μιας κατώτερης κοινωνικής τάξης να αναρριχηθει στην κοινωνική κλίμακα, υποσυνείδητα νομίζω ένιωθε σε κάποιο βαθμό τύψεις που ο έρωτας του για εκείνη έγινε αιτία να καλέσει σε μοναμαχία τον τότε αρραβωνιαστικό της Brandon, ο οποίος και τραυμάτισε σοβαρά τον Petyr. Ούτως ή άλλως, έχοντας κάποτε αισθήματα για εκείνη, θα τολμούσε να κανει σοβαρό κακό στην οικογένειά της?

Αυτή είναι μια πρώτη προσέγγιση του χαρακτήρα της Catelyn Stark όσον αφορά τις επιλογές της στην ιστορία.